पाचोरा – शेतकऱ्याच्या आयुष्याचे गणित त्याच्या जमिनीशी जोडलेले असते. पीक हे त्याचे शेतीतील श्रमाचे फलित असते. मात्र या कष्टाच्या फळाला जर शासनाच्या यंत्रणेतील हलगर्जीपणा आणि महावितरणच्या दुर्लक्षामुळे आगीचे गालबोट लागत असेल, तर तो समाज म्हणून आपला पराभव ठरतो. अशाच एक अत्यंत दुर्दैवी आणि काळजाला हात घालणाऱ्या घटनेने पाचोरा तालुक्यातील परधाडे गावातील शेतकरी दत्तू हरी पाटील यांच्यावर मोठे संकट कोसळले आहे.
दिनांक २ मे २०२५ रोजी सकाळच्या सुमारास त्यांच्या शेतालगतून गेलेल्या विद्युत वाहिनीत अचानक फॉल्ट निर्माण झाला. त्या ठिकाणी पडलेल्या ठिणग्यांनी क्षणात शेतात वाऱ्यावर वाळवून ठेवलेला मका आणि चाऱ्याला आग लावली. हळूहळू पेट घेतलेली ही आग काही क्षणांतच भडकली आणि संपूर्ण २ एकरवर वाळवण्यासाठी ठेवलेला मका व चारा जळून खाक झाला. उन्हाची तीव्रता आणि सुकलेल्या मक्याचे ज्वलनशील स्वरूप लक्षात घेता आगीचा वेग थक्क करणारा होता.
दत्तू हरी पाटील यांनी गट नंबर ११२/१ या त्यांच्या मालकीच्या शेतजमिनीवर यावर्षी २ एकर क्षेत्रावर मका पीक घेतले होते. शेतीतील हंगामी बदल आणि हवामानाच्या चढ-उतारांनंतर अखेर मेहनत करून उभे केलेले पीक यंदा बहरात आले होते. चार दिवसांपूर्वीच मका कापणी व खुडणी पूर्ण करून पीक वाळवण्यासाठी शेतात पसरवले गेले होते. नियोजनानुसार अजून ४–५ दिवसांनी तो मका व चारा गोळा करून घराकडे वाहून नेण्याचे काम हाती घेण्यात येणार होते.
मात्र नियतीने वेगळेच लिहिले होते. सकाळी अचानक वीज वाहिनीच्या फॉल्टमुळे शेताच्या कडेला ठिणग्या पडल्या आणि एका क्षणात वाऱ्याच्या झोताने आग सर्वत्र पसरली. परिसरातील काही शेतकऱ्यांनी आणि पाटील कुटुंबीयांनी आग विझवण्याचा प्रयत्न केला, मात्र आगीच्या वेगाने आणि तीव्रतेने ते सारे प्रयत्न निष्फळ ठरले. संपूर्ण मका व चारा जळून खाक झाल्यानंतर आगीवर नियंत्रण मिळवता आले. ही घटना घडल्यानंतर परिसरात मोठी खळबळ उडाली. शेतकऱ्यांच्या गटातून हळहळ व्यक्त केली गेली. संपूर्ण हंगामभर मेहनत करून उभे केलेले पीक एक क्षणात आगीच्या भक्ष्यस्थानी गेले होते. आगीचे कारणही अत्यंत धक्कादायक होते – विद्युत वितरण कंपनीच्या हलगर्जीपणामुळे झालेले फॉल्ट!घटनेची माहिती मिळताच तलाठी ज्योती पाटील यांनी तातडीने घटनास्थळी भेट दिली आणि संपूर्ण परिस्थितीची पाहणी करून पंचनामा केला. यावेळी नुकसानाची नोंद घेण्यात आली असून, प्राथमिक अंदाजानुसार सुमारे २.५ लाख रुपयांचे नुकसान झाल्याचा अहवाल तयार करण्यात आला आहे. नुकसानग्रस्त शेतकरी दत्तू पाटील यांच्यासोबत संवाद साधून त्यांची मानसिक अवस्था जाणून घेतली गेली.
या दुर्घटनेची माहिती मिळताच महावितरणचे वीज पुरवठा अधिकारी आणि वायरमनदेखील घटनास्थळी दाखल झाले. त्यांनी वीज वाहिनीची पाहणी केली, मात्र ही पाहणी फक्त औपचारिक ठरली. स्थानिक नागरिकांनी संतप्त प्रतिक्रिया देत म्हटले की, “महावितरणच्या दुर्लक्षामुळे आणि वीज वाहिन्यांची वेळोवेळी तपासणी न केल्यामुळेच ही दुर्घटना घडली आहे.”
शेतकरी दत्तू हरी पाटील हे कुटुंबाचा एकमेव आधार आहेत. त्यांचे संपूर्ण आर्थिक गणित या पीकावर अवलंबून होते. कर्ज काढून, खत, बी-बियाणे व मजुरीचा खर्च करून उभा केलेला मका एकाच क्षणात आगीच्या तडाख्याने जळून गेल्याने आता त्यांच्यासमोर पुढील आयुष्याचा मोठा प्रश्न उभा राहिला आहे. त्यांच्या कुटुंबाची आर्थिक अवस्था डळमळीत झाली आहे.
स्थानिक ग्रामस्थांनी आणि शेतकऱ्यांनी शासनाकडे तात्काळ नुकसान भरपाईची मागणी केली आहे. शासनाने या घटनेची गांभीर्याने दखल घेऊन तात्काळ आर्थिक मदत जाहीर करावी आणि शेतकऱ्याला उभारी देण्यासाठी विशेष पॅकेज जाहीर करावे, अशी मागणी केली जात आहे.
एकंदरीतच, ही घटना केवळ एका शेतकऱ्याच्या नुकसानीची गोष्ट नाही. ही घटनाच सरकारी यंत्रणांच्या निष्काळजी वागणुकीचा आरसा ठरते. वेळेवर विद्युत वाहिनींची तपासणी, त्यांची देखभाल, फॉल्टसाठी प्रतिबंधात्मक उपाययोजना या बाबी जर काटेकोरपणे राबवल्या गेल्या असत्या, तर आज दत्तू पाटील यांचे २.५ लाखांचे नुकसान टळले असते. शेतकऱ्यांची जीवनरेखा ही शेती आहे आणि शेतीचे नियोजन हे निसर्गाबरोबरच सरकारी यंत्रणांच्या जबाबदारीवरदेखील अवलंबून असते. महावितरणसारख्या यंत्रणांनी जर वेळोवेळी तपासणी केली नाही, लाईनमधील झाडाझडती काढली नाही किंवा फॉल्टची पूर्वसूचना प्रणाली सक्रिय केली नाही, तर यापुढेही अशा अनेक शेतकरी कुटुंबांवर आपत्ती कोसळत राहील.
परिसरातील अन्य शेतकऱ्यांनीही यावर तीव्र संताप व्यक्त केला असून, विद्युत यंत्रणेच्या व्यवस्थापनावर प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले आहे. विशेषतः शेती हंगामात, पिककापणीच्या काळात शेतात सुकवण्यासाठी ठेवलेल्या पिकांसाठी सुरक्षा उपाययोजना करणे ही महावितरणची जबाबदारी आहे.
शासनाने केवळ पंचनाम्याच्या नावाखाली कागदी कार्यवाही करून थांबू नये, तर प्रत्यक्षात शेतकऱ्याच्या खात्यावर लवकरात लवकर नुकसान भरपाईचा निधी जमा करून त्यांना दिलासा द्यावा, अशी एकमुखी मागणी गावकऱ्यांकडून होत आहे. या घटनेने संपूर्ण परधाडे परिसरात हळहळ व्यक्त केली जात आहे. ‘पाणी, वीज, बी-बियाणे, खत, मेहनत – एवढं सगळं लावून शेतकरी जर यंत्रणांच्या दुर्लक्षामुळे उध्वस्त होणार असेल, तर त्याचा खरा शत्रू निसर्ग नसून व्यवस्था आहे’, अशी प्रतिक्रिया काही ज्येष्ठ शेतकऱ्यांनी दिली. तत्कालीन मदत पुरवण्यासाठी तहसील प्रशासन, कृषी विभाग, महसूल विभाग आणि महावितरण यांच्यात समन्वय साधून त्वरेने शेतकऱ्याच्या पदरात आर्थिक मदत टाकली पाहिजे. त्याशिवाय या घटनेचा चौकशी अहवाल तयार करून दोषी अधिकाऱ्यांवर कारवाई केली पाहिजे, अन्यथा ग्रामीण भागातील लोकांचा शासकीय यंत्रणांवरील विश्वास उध्वस्त होईल.अशा घटना वारंवार घडत असतील आणि त्यावर ठोस उपाययोजना केली जात नसेल, तर हे केवळ प्रशासनाची निष्क्रियता नव्हे तर ग्रामीण जनतेच्या जिवावर उठलेले संकट ठरेल. सरकार आणि महावितरण यांनी ही जबाबदारी ओळखून, शेतकऱ्यांच्या कष्टांची किंमत ओळखून, तात्काळ नुकसानभरपाईची कार्यवाही करावी, हीच झुंज वृत्तपत्र्य व ध्येय न्यूजच्या या बातमीच्या माध्यमातून जोरदार मागणी आहे.
ध्येय न्यूज चॅनेलच्या बातम्या मिळवण्यासाठी येथे क्लिक करून आमचा व्हाट्सअप ग्रुप जॉईन करा.
