जिद्दीची शिखरयात्रा – पाचोराच्या डॉ अपूर्वा ढवळे यांना पीएच.डी पदवी प्राप्त

पाचोरा – शहराला पुन्हा एकदा अभिमानाचा क्षण लाभला आहे. येथील अपूर्वा शाम ढवळे (साळुंखे) यांनी आपल्या कर्तृत्वातून विज्ञान क्षेत्रात एक नवा आदर्श घालून दिला आहे. के.एल.ई. अकॅडमी ऑफ हायर एज्युकेशन अँड रिसर्च, बेंगळुरू (कर्नाटक युनिव्हर्सिटी) येथून त्यांनी औषधनिर्माण शास्त्र (Pharmaceutical Sciences) या क्षेत्रात ‘डॉक्टर ऑफ फिलॉसॉफी (Ph.D.)’ ही अत्युच्च शैक्षणिक पदवी संपादन केली आहे. त्यांच्या या उल्लेखनीय यशामुळे केवळ कुटुंबीयच नव्हे तर संपूर्ण पाचोरा शहरात आनंदाची आणि अभिमानाची लाट उसळली आहे.
डॉ. अपूर्वा यांनी आपले संपूर्ण पीएच.डी संशोधन ‘परिधीय न्यूरोपॅथी (Peripheral Neuropathy)’ या महत्त्वपूर्ण आणि जटिल विषयावर केंद्रित केले होते. परिधीय न्यूरोपॅथी ही एक गंभीर वैद्यकीय स्थिती असून मेंदू व पाठीच्या कण्याच्या बाहेरच्या मज्जासंस्थांमध्ये विकृती निर्माण झाल्याने अनेक प्रकारची वेदना, हात-पाय सुन्न होणे, मुंग्या येणे, स्नायूंमध्ये कमजोरी अशी विविध लक्षणे या आजारात दिसून येतात. या लक्षणांमुळे रुग्णांचे दैनंदिन जीवन अत्यंत त्रासदायक बनते.
या गुंतागुंतीच्या विकारावर उपाय शोधण्यासाठी डॉ. अपूर्वा यांनी शास्त्रीय दृष्टिकोनातून एक विस्तृत आणि अत्यंत बारकाईने संशोधन केले. विविध औषधी संयुगे, प्रयोग, परिणामकारकता, औषधांचे संभाव्य दुष्परिणाम अशा अनेक स्तरांवर तपशीलवार अभ्यास करत त्यांनी प्रभावी उपचार पद्धतींचा शोध घेतला. त्यांच्या या संशोधनामुळे परिधीय न्यूरोपॅथीसारख्या आजारांवर नव्या संशोधनाचा मार्ग मोकळा झाला आहे, असे तज्ज्ञ मानतात. डॉ. अपूर्वा यांचा प्रवास केवळ वैद्यकीय क्षेत्रापुरता सीमित नाही, तर तो जिद्द, चिकाटी, आणि स्वप्नपूर्तीचा उत्कट प्रेरणास्रोत आहे. त्यांनी मराठी माध्यमातून शालेय शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर औषधनिर्माण शास्त्रात पदवी व पदव्युत्तर शिक्षण घेतले. त्यानंतर त्यांनी संशोधन क्षेत्रात पाऊल ठेवत स्वतःला पीएच.डी.च्या अत्युच्च पदवीपर्यंत नेले. आज जेव्हा शहरातील अनेक तरुण इंग्रजी माध्यम, मोठी शहरे आणि महागडी कोचिंगच्या आधारावर यशाची स्वप्ने पाहतात, तेव्हा अपूर्वा यांची वाटचाल वेगळी ठरते. अत्यंत साध्या, ग्रामीण पार्श्वभूमीतून येऊन, मराठी शिक्षणाच्या बळावर आणि आपल्या मेहनतीच्या जोरावर त्यांनी मिळवलेले यश निश्चितच कौतुकास्पद आहे. डॉ. अपूर्वा यांच्या या यशामध्ये त्यांचे पती राहुल साळुंखे यांचे व साळूंखे परिवाराचे मोठे योगदान आहे. ते स्वतः आयआयटी रुरकी येथून M.Tech पदवीधारक असून, सध्या ते टेक्सास इन्स्ट्रुमेंट्स या जगप्रसिद्ध आंतरराष्ट्रीय कंपनीत उच्च पदावर कार्यरत आहेत. आयआयटी सारख्या देशातील सर्वोच्च शिक्षणसंस्थेतून शिक्षण घेऊन आपला करिअर उभारणाऱ्या राहुल साळुंखे यांनी पत्नीच्या शिक्षणात व संशोधन प्रवासात खंबीर साथ दिली. वैवाहिक आयुष्य आणि पीएच.डी. यामधील समतोल राखणे, मूल आणि कुटुंबीयांची जबाबदारी सांभाळत संशोधन क्षेत्रात सातत्य ठेवणे हे खरंच कठीण काम असते. पण या सगळ्या संघर्षात अपूर्वा यांना त्यांच्या पतीबरोबरच त्यांना सासू-सासरे यांचेही अमूल्य सहकार्य लाभले.
डॉ. अपूर्वा या पाचोरा नगरपरिषदेतील ग्रंथपाल श्याम ढवळे व सौ. ज्योती ढवळे यांची सुपुत्री आहेत. एका वाचनसंस्कृती वाढवणाऱ्या घरातून आलेल्या अपूर्वा यांना लहानपणापासून अभ्यासाची गोडी होती. त्यांच्या घरी पुस्तकांचे, वाचनाचे आणि शिक्षणाचे महत्व लावून धरले गेले. त्यामुळेच त्यांनी आपले करिअरही संशोधन क्षेत्रात घडवले.डॉ. अपूर्वा साळुंखे यांचे यश हे आजच्या तरुणींना आणि विद्यार्थिनींना सांगणारा एक स्पष्ट संदेश आहे की, परिस्थिती कोणतीही असो, जर इच्छाशक्ती आणि कुटुंबाचा पाठिंबा असेल, तर कोणतेही ध्येय अशक्य नाही. पीएच.डी. ही पदवी मिळवताना अनेक अडचणी, मानसिक तणाव, वेळेचा अभाव, कौटुंबिक जबाबदाऱ्या यांसारख्या अनेक अडथळ्यांना सामोरे जावे लागते. मात्र अपूर्वा यांनी हे सर्व मात करून आपली वाटचाल यशाकडे सुरूच ठेवली शहरातील महिलांमध्येही डॉ. अपूर्वा यांच्या यशाबद्दल विशेष उत्सुकता आणि अभिमान आहे. सामाजिक कार्यात आणि शिक्षण क्षेत्रात कार्यरत अनेक महिला त्यांच्या या यशकथेचा दाखला देत आहेत. ‘स्त्री ही अबला नाही तर सबला आहे’ हे वाक्य डॉ. अपूर्वा यांच्या यशातून पुन्हा एकदा सिद्ध झाले आहे.
पाचोरा शहरात डॉ. अपूर्वा ढवळे (साळुंखे) यांना पीएच.डी. पदवी मिळाल्याच्या बातमीने न पा कार्यालयात व त्यांच्या निवासस्थान जवळील परिसरात सर्वत्र आनंदाचे वातावरण पसरले आहे. त्यांच्या शैक्षणिक, वैज्ञानिक कर्तृत्वाबद्दल शहरातील नागरिक, शिक्षक, सामाजिक कार्यकर्ते आणि विद्यार्थ्यांकडून अभिनंदनाचा वर्षाव होत आहे. शहरातील विविध संस्था, शाळा, महाविद्यालये, वाचनालये आणि महिला मंडळांकडून त्यांचे अभिनंदन करण्यात येत आहे. “पाचोऱ्यासारख्या ग्रामीण भागातून एखादी युवती आंतरराष्ट्रीय पातळीवरील गंभीर विषयावर संशोधन करून पीएच.डी. सारखी पदवी मिळवते, हे निश्चितच प्रेरणादायी आहे,” असे मत अनेकांनी व्यक्त केले आहे. अनेक विद्यार्थ्यांसाठी डॉ. अपूर्वा एक आदर्श आणि दिशा दर्शक ठरत आहेत. डॉ. अपूर्वा यांचे हे संशोधन केवळ शैक्षणिक किंवा वैयक्तिक यशापुरते मर्यादित नाही, तर त्याचे प्रत्यक्ष सामाजिक व वैद्यकीय परिणाम होण्याची शक्यता आहे. त्यांच्या संशोधनातून जे निष्कर्ष समोर आले आहेत, ते भविष्यात परिधीय न्यूरोपॅथीसारख्या गंभीर आजारावर औषधांच्या शोधासाठी उपयोगी ठरू शकतात.
डॉ. अपूर्वा यांचे हे यश केवळ एक पदवी मिळविणे नाही, तर एक व्यापक शास्त्रीय योगदान आहे. भविष्यात त्यांनी आपले संशोधन अधिक गतीने चालू ठेवून भारतीय वैद्यकीय संशोधनात ठसा उमठवावा, अशी अपेक्षा सर्वच शिक्षणप्रेमींनी व्यक्त केली आहे.
डॉ. अपूर्वा साळुंखे यांचे यश म्हणजे प्रयत्न, चिकाटी, आणि कुटुंबीयांच्या पाठिंब्याची मिळवलेली फलश्रुती आहे. त्यांनी घडवलेली ही शास्त्रसाधनेची कहाणी आजच्या पिढीला ज्ञानार्जनाचा नवा प्रेरणास्रोत बनली आहे. त्यांच्या पुढील वाटचालीसाठी झुंज वृत्तपत्र व ‘ध्येय न्यूज’ परिवाराकडून मनःपूर्वक अभिनंदनसह हार्दीक शुभेच्छा.