पाचोरा – तालुक्यातील एका गावात दहावीच्या अल्पवयीन विद्यार्थिनीवर स्कूल बसचालकाने बलात्कार केल्याची धक्कादायक घटना उघडकीस आली आहे. या प्रकरणामुळे केवळ गावातच नव्हे तर संपूर्ण पाचोरा तालुका आणि शेजारील भागातही तीव्र संतापाची लाट उसळली आहे. मुलींच्या सुरक्षिततेबाबत गंभीर प्रश्नचिन्ह निर्माण करणाऱ्या या घटनेनंतर पोलिसांनी आरोपीला अटक केली असून न्यायालयाने त्याला पाच दिवसांची पोलिस कोठडी सुनावली आहे.
पोलिसांनी दिलेल्या माहितीनुसार, आरोपी अबिद हुसेन शेख जलील (वय ३८, रा. शेंदुर्णी, ता. जामनेर) हा स्कूल बसचालक असून, तो दररोज गावातील विद्यार्थ्यांना शाळेत ने-आण करत असे. १९ ऑगस्ट रोजी पीडित विद्यार्थिनीच्या वडिलांनी दिलेल्या फिर्यादीनुसार, आरोपीने संबंधित मुलीला दुचाकीवर बसवून माळेगाव पिंप्री (ता.सोयगाव ) येथील शेतामध्ये नेले आणि तिच्यावर जबरदस्तीने बलात्कार केला. हा प्रकार उघड होताच गावकरी आणि पालक वर्गामध्ये संतापाची लाट उसळली.
तपासादरम्यान एक नवा धक्कादायक तपशील समोर आला. घटनेपूर्वीही आरोपी अबिद हा मुलीच्या गावात दुचाकीवर गेला होता. तेव्हा मुलगी घराबाहेर आली असताना त्याने तिचा पाठलाग करून “तू मला आवडतेस” असे म्हणत तिचा विनयभंग केला होता. त्या घटनेनंतर मुलीच्या वडिलांनी स्थानिक शाळेच्या प्रशासनाकडे तोंडी तक्रार दिली होती. तथापि शालेय प्रशासनाने फक्त त्या वाहनचालकाचा रूट बदलला त्या घटनेवरून आरोपीला धडा न मिळता त्याने आणखी निर्ढावलेल्या पद्धतीने बलात्काराचा प्रकार घडवला. यामुळे गावकऱ्यांचा संताप अधिकच वाढला आहे.
सदर गावातून व परिसरातुन रोज अंदाजे ५० ते ६० विद्यार्थी दोन स्कूल बसने शेंदुर्णी येथे शिक्षणासाठी जातात. आरोपी अबिद याच बसचा चालक होता. त्यामुळे त्याने याआधी इतर मुलींसोबतही गैरवर्तन केले असावे, असा संशय पोलिस तपासातून व्यक्त केला जात आहे. सध्या या बाबतीत स्वतंत्रपणे चौकशी सुरू असून, शाळा व्यवस्थापनालाही याबाबत प्रश्न विचारले जात आहेत.
या प्रकरणात आरोपीवर बलात्कार आणि पोक्सो कायद्याअंतर्गत (Protection of Children from Sexual Offences Act – POCSO) गंभीर गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे. आरोपीला पाचोरा न्यायालयात हजर केले असता त्याला पाच दिवसांची पोलिस कोठडी सुनावण्यात आली. पुढील तपास पाचोरा पोलिस ठाण्याचे पथक करीत आहे.
या प्रकरणाची विशेष बाब म्हणजे, सदर गुन्हा पाचोरा तालुक्यातील पिंपळगाव पोलीस स्टेशनला दाखल झाला होता. पोलिस प्रशासनाला घटनेचे गांभीर्य लक्षात आल्यामुळे तपास अत्यंत गोपनीय व संवेदनशील पद्धतीने करण्यात आला. या तपासात ए पी आय कल्याणी वर्मा यांनी महत्त्वाची भूमिका बजावली. स्थानिक पातळीवरील संपर्क, तांत्रिक पुरावे व गुप्त चौकशा यांच्या आधारे त्यांनी आरोपीविरुद्ध मजबूत पुरावे गोळा केले आणि शेवटी आरोपीला जेरबंद करण्यात यश मिळवले.
या घटनेनंतर पाचोरा आणि आसपासच्या परिसरातील नागरिकांमध्ये तीव्र संताप व्यक्त होत आहे. शाळकरी मुलींच्या सुरक्षिततेसाठी अधिक कठोर उपाययोजना करण्याची मागणी पालक संघटनांकडून होत आहे. “शिक्षणासाठी मुलींना शाळेत पाठवावे की नाही” असा प्रश्न पालक वर्गासमोर उभा राहिला आहे. अनेक सामाजिक संघटनांनी या प्रकरणात सदरची केस फास्टट्रॅक कोर्टात अंडर ट्रायलचालवुन आरोपीला फाशीची शिक्षा व्हावी, अशी मागणी केली आहे.
पोलिसांनी आरोपीविरुद्ध ठोस पुरावे न्यायालयासमोर सादर करण्यासाठी तपास अधिक गतीमान केला आहे. आरोपीने एकट्याने हा गुन्हा केला की अन्य कोणी सहभागी होते, याचीही चौकशी सुरू आहे. तसेच, शाळेतील इतर विद्यार्थिनींशी संबंधित तक्रारी असल्यास त्या देखील तपासाच्या कक्षेत आणल्या जात आहेत.
एका अल्पवयीन दहावीच्या विद्यार्थिनीवर झालेल्या या अमानुष अत्याचाराने संपूर्ण परिसर हादरून गेला आहे. आरोपी अबिद हुसेन शेख जलीलला पोलिसांनी जेरबंद करून न्यायालयीन कोठडीत ठेवले असले तरी, या प्रकरणामुळे शालेय विद्यार्थिनींच्या सुरक्षिततेचा प्रश्न पुन्हा एकदा ऐरणीवर आला आहे. पालक, शिक्षक, समाज व शासन यांनी यापुढे अशा घटना घडू नयेत यासाठी अधिक जागरूक राहणे गरजेचे ठरले आहे.
शालेय वाहनांतील सुरक्षेचा प्रश्न : पालकांचा सजग सहभाग काळाची गरज
शालेय बस व इतर वाहनांमध्ये घडणाऱ्या गैरप्रकारांनी पालक, शाळा प्रशासन आणि समाज यांना मोठा धक्का दिला आहे. अल्पवयीन विद्यार्थ्यांवर होणाऱ्या अत्याचारांच्या घटना केवळ एका कुटुंबाचे दुःख नसून संपूर्ण समाजाच्या सुरक्षिततेला धक्का देणाऱ्या ठरतात. या पार्श्वभूमीवर पालकांनी आपल्या मुलांना कोणत्या वाहनातून शाळेत पाठवतो याकडे विशेष लक्ष देणे अत्यावश्यक झाले आहे. कारण अनेकदा पालकांच्या निष्काळजीपणामुळे ज्या शाळेत आणि वाहनातून मुलांना पाठवले जाते, तेच त्यांच्या भविष्यासाठी घातक ठरू शकते. मुलांच्या सुरक्षेबाबत बेफिकीर राहणे म्हणजे त्यांच्या आयुष्याशी थेट खेळण्यासारखे आहे. यासाठी प्रत्येक गावामध्ये पालकांनी वैयक्तिक स्तरावर समिती गठित करून, त्या समितीमार्फत शाळेच्या वाहनांची तपासणी, चालक व कर्मचाऱ्यांचे पोलिस खात्रीपत्र, तसेच वाहनातील सुरक्षाविषयक बाबींची तपासणी करणे गरजेचे आहे. नियमितपणे या समितींनी वाहनांविषयीची माहिती, चालकांची पार्श्वभूमी आणि सुरक्षा सुविधा याबाबत अद्ययावत अहवाल पालकांपर्यंत पोहोचवावा. पालकांनी स्वतः जबाबदारीने पुढाकार घेतल्यासच मुलांचे भविष्य सुरक्षित राहील आणि शाळा-वाहन व्यवस्थापन अधिक जबाबदारपणे काम करण्यास भाग पडेल. तज्ज्ञांच्या मते, पालकांनी खालील काही महत्त्वाच्या खबरदाऱ्या घ्याव्यात :
1. वाहनाची निवड करताना तपासणी – आपल्या मुलाला पाठवले जाणारे स्कूल बस/व्हॅन नोंदणीकृत आहे का, त्याला आरटीओ व शाळेकडून मान्यता आहे का हे तपासावे. अनधिकृत किंवा परवानगी नसलेली वाहने मुलांच्या सुरक्षिततेसाठी धोकादायक ठरू शकतात.
2. चालक व कर्मचाऱ्यांचे पोलिस पडताळणीपत्र – बस चालक व कंडक्टर यांचा गुन्हेगारी इतिहास नाही याची खात्री करणे अत्यंत आवश्यक आहे. अनेकदा पडताळणी न झाल्याने चालकांकडून गैरवर्तन किंवा गंभीर गुन्हे घडतात.
3. वाहनातील सुरक्षा सुविधा – आपत्कालीन बाहेर पडण्याचा मार्ग (Emergency Exit), सीसीटीव्ही कॅमेरे, फर्स्ट-एड बॉक्स, अग्निशामक यंत्रणा यासारख्या मूलभूत सुरक्षा सुविधा वाहनात असणे अनिवार्य आहे. वाहनांच्या नियमित तांत्रिक तपासणीची नोंद ठेवली पाहिजे. 4. पालक समितीची स्थापना – गाव किंवा शाळास्तरावर पालकांनी समिती गठित करून वाहनांच्या हालचाली व चालकांच्या वर्तनावर लक्ष ठेवावे. समितीकडून शाळा प्रशासनावर देखरेख ठेवणे गरजेचे आहे. 5. नियमित अपडेट – वाहनाचा मार्ग, वेळा, तसेच वाहनाची यांत्रिक स्थिती याबाबत पालक समितीकडे आणि पालकांकडे सातत्याने माहिती पोहोचावी. अनियमितता आढळल्यास तातडीने शाळा प्रशासनास कळवावे.
6. शाळा प्रशासनाची जबाबदारी निश्चित करणे – विद्यार्थ्यांच्या सुरक्षिततेसाठी शाळा व्यवस्थापन थेट जबाबदार आहे. शाळांनी चालक व कर्मचाऱ्यांची पडताळणी, वाहन तपासणी आणि सुरक्षा नियमांचे पालन नियमित करावे. पालकांनीही शाळेकडून तपासणी अहवाल मागवावा.
7. मुलांना जागरूक करणे – पालकांनी आपल्या मुलांना सुरक्षिततेविषयी जागरूक करणे आवश्यक आहे. गैरवर्तन झाल्यास तत्काळ पालक वा शिक्षकांना सांगण्याची शिकवण द्यावी. मुलांमध्ये आत्मविश्वास वाढवणे हेही त्यांचे संरक्षण करण्याचा मार्ग आहे. अलीकडील घटनांनी स्पष्ट केले आहे की केवळ शासन वा पोलिस यंत्रणेवर अवलंबून राहून चालणार नाही, तर पालकांनी सक्रिय भूमिका बजावली पाहिजे. समाजातील सजग पालकांचा सहभाग वाढला, तर अशा गैरप्रकारांना आळा बसू शकतो. वाहनांची तपासणी, चालकांची पार्श्वभूमी, सुरक्षा साधनांचा वापर आणि मुलांचे समुपदेशन या सगळ्या गोष्टी एकत्रितपणे केल्या तरच मुलांचे भविष्य सुरक्षित राहू शकेल. निष्कर्ष असा की, शालेय वाहन सुरक्षेचा प्रश्न केवळ शाळा वा प्रशासनापुरता मर्यादित नसून तो प्रत्येक पालकाच्या जबाबदारीचा आहे. पालकांनी सजग राहून समित्यांच्या माध्यमातून नियमित देखरेख केली तर शाळा-वाहन व्यवस्थापनावरही अंकुश राहील. मुलांचे सुरक्षित भविष्य हे समाजाचे भविष्य असल्याने, याबाबत सर्व स्तरावर जागरूकता व जबाबदारी घेणे आजच्या काळाची अपरिहार्यता ठरली आहे.
ध्येय न्यूज चॅनेलच्या बातम्या मिळवण्यासाठी येथे क्लिक करून आमचा व्हाट्सअप ग्रुप जॉईन करा.
