पाचोरा – हिंदू धर्मातील देवी उपासनेतील एक प्रमुख शक्तिस्थान म्हणून ओळखले जाणारे कालिकामाता मंदिर हे पाचोरा शहरातील श्रद्धेचे प्रतीक बनले आहे. भडगाव रोडवरील एमआयडीसी कॉलनीलगत वसलेल्या कालिकामाता कॉलनीमध्ये हे मंदिर स्थित असून, शहरातील एकमेव कालिकामातेचे हे मंदिर आजही भक्तांना आस्था, श्रद्धा आणि अध्यात्माचा साक्षात्कार घडवते. या मंदिराचे बांधकाम पूर्ण होऊन १९८७ साली भव्य आणि आकर्षक स्वरूपात त्याची स्थापना करण्यात आली. कालिकामाता गुह निर्माण सोसायटीच्या वतीने मंदिराची उभारणी करण्यात आली असून, या सोसायटीच्या सदस्यांनी अथक परिश्रम घेत हे धार्मिक स्थळ उभे केले. सुमारे चाळीस वर्षांपूर्वी कराष्ठमी तिथीनुसार देवी कालिकामातेच्या मूर्तीची प्राणप्रतिष्ठा मोठ्या विधीवत पद्धतीने करण्यात आली होती. जयपूर येथून खास या मूर्तीची निर्मिती करून ती पाचोऱ्यात आणण्यात आली. मूर्तीच्या डोळ्यातील तेज आणि मुखमुद्रेतून देवीची अद्भुत शक्ती व मातृत्वाची भावना आजही अनुभवास येते. दरवर्षी कराष्ठमीच्या दिवशी भक्तगण मोठ्या श्रद्धेने येथे एकत्र येऊन देवीचे पूजन करतात. यंदाही नित्य परंपरेनुसार धार्मिक विधी, पूजन, अर्चा आणि आरतीचे आयोजन करण्यात आले. पाचोरा-भडगाव विधानसभा मतदारसंघाचे आमदार किशोर आप्पा पाटील यांच्या हस्ते यावर्षी विधीवत पूजा-अर्चा करण्यात आली. आमदार पाटील यांनी देवीसमोर दीप प्रज्वलित करून आरती केली व पाचोरा शहरासह संपूर्ण मतदारसंघाच्या सुख-समृद्धीची कामना केली. पूजेनंतर महाप्रसादाचे आयोजन करण्यात आले होते, ज्याचा लाभ पंचक्रोशीतील भक्तांनी मोठ्या भक्तिभावाने घेतला. मंदिर परिसर त्या दिवशी भक्तांच्या गर्दीने आणि भक्तिगीतांच्या स्वरांनी दुमदुमून गेला होता. कालिकामाता कॉलनीतील रहिवासी तसेच परिसरातील नागरिक, महिला मंडळे, तरुणाई, आणि श्रद्धाळू मंडळी मोठ्या संख्येने दर्शनासाठी आले होते. मंदिराच्या सभोवताल फुलांची सजावट, दीपमाळा आणि रांगोळ्यांनी वातावरण अधिक मंगलमय बनवले होते. देवीच्या आरतीवेळी शंखनाद आणि घंटानादाने संपूर्ण परिसर भक्तिमय झाला.
मंदिराच्या स्थापनेपासूनच कालिकामाता गुह निर्माण सोसायटीने समाजभावनेने कार्य करत या स्थळाचा धार्मिक विकास साधला आहे. वर्षभर विविध सण, उत्सव आणि धार्मिक कार्यक्रम येथे होत असतात. विशेषतः नवरात्री, कराष्ठमी आणि चैत्र महोत्सवाच्या काळात मंदिरात होणाऱ्या आरत्या, देवीभक्तांच्या जागरण्या, भजन-कीर्तन आणि दंडवत परिक्रमा हे येथील वैशिष्ट्य ठरले आहे. कालिकामाता मंदिर केवळ पूजेचे स्थान नसून समाजातील एकात्मता, एकोपा आणि भक्तीचा केंद्रबिंदू बनले आहे. पाचोरा शहरात असंख्य मंदिरे असली तरी कालिकामाता मंदिराचे स्थान वेगळे आणि विशेष आहे. देवीच्या दर्शनासाठी शहरासह ग्रामीण भागातूनही मोठ्या संख्येने भाविक येतात. मंदिराच्या व्यवस्थापन समितीने स्वच्छता, प्रकाशयोजना आणि भक्तांना सोयीसुविधा यावर विशेष लक्ष केंद्रित केले आहे. दरवर्षीप्रमाणे यंदाही मंदिरात सजावट करण्यासाठी स्थानिक महिलांनी फुलांचे तोरण, रांगोळ्या आणि दीपमाळांनी मंदिर उजळून टाकले. पूजेनंतर झालेल्या महाप्रसादात हजारो भक्तांनी सहभागी होऊन भक्तिभावाने प्रसाद ग्रहण केला. कार्यक्रमानंतर मंदिरात सामूहिक आरती आणि देवीच्या जयघोषाने वातावरण दुमदुमले.
आमदार किशोर आप्पा पाटील यांनी आपल्या भाषणात म्हटले की, “कालिकामाता मंदिर हे केवळ श्रद्धेचे प्रतीक नसून पाचोऱ्याच्या लोकांच्या धार्मिक आणि सांस्कृतिक जीवनाचा अविभाज्य भाग आहे. येथे येताना नेहमीच मनाला शांतता आणि आत्मिक समाधान लाभते. अशा ठिकाणांच्या जतन आणि विकासासाठी प्रत्येक नागरिकाने योगदान द्यावे.” त्यांच्या या संदेशाने उपस्थित भक्तांनी उत्स्फूर्त टाळ्यांच्या गजरात स्वागत केले.
कालिकामाता मंदिराचा इतिहास पाहिला तर १९८० च्या दशकात काही धर्मप्रेमी नागरिकांनी एकत्र येऊन देवीच्या मंदिराच्या स्थापनेचा संकल्प केला. आर्थिक अडचणींवर मात करत समाजातील दानशूर व्यक्तींनी योगदान दिले आणि मंदिराचे बांधकाम पूर्ण करण्यात आले. त्या काळात झालेला हा उपक्रम आजही शहरातील आदर्श धार्मिक उपक्रम म्हणून ओळखला जातो. मंदिर परिसरात आजही जुन्या परंपरेनुसार कालीपूजन, होम, हवन आणि सामूहिक जप केला जातो. याशिवाय महिलांसाठी विशेष भजनी मंडळ, लहान मुलांसाठी कथा-संकीर्तन कार्यक्रम आयोजित केले जातात. देवीच्या कृपेने या परिसरात अनेक भक्तांना मानसिक शांती आणि जीवनातील सकारात्मक बदल अनुभवायला मिळाले आहेत.
देवी कालिकामाता ही शक्तीची प्रतीक मानली जाते. तिच्या कृपेने वाईट शक्तींचा नाश होतो आणि धर्म, न्याय, सत्य आणि सद्गुणांचा विजय होतो, अशी श्रद्धा भक्तांमध्ये दृढ आहे. पाचोरा शहरातील हे मंदिर त्या श्रद्धेचे सजीव उदाहरण आहे. मंदिराच्या स्थापनेला जवळपास चार दशके उलटून गेली असली तरी आजही येथील भक्तिभाव, परंपरा आणि उत्साह कमी झालेला नाही. प्रत्येक कराष्ठमीला मंदिरात येणाऱ्या भक्तांच्या गर्दीतून या स्थळाची वाढती लोकप्रियता स्पष्टपणे जाणवते.
अशा पवित्र स्थळाच्या माध्यमातून शहरात धार्मिकतेसोबतच सामाजिक बांधिलकी वाढावी, लोकांमध्ये एकोप्याची भावना दृढ व्हावी, हा या मंदिराचा मूळ उद्देश आहे. आजही कालिकामाता कॉलनीतील नागरिक हा उद्देश जपण्याचा प्रयत्न करत आहेत. या श्रद्धास्थानामुळे पाचोरा शहराचे धार्मिक सौंदर्य अधिक उजळले असून भाविकांसाठी हे मंदिर नित्य प्रेरणास्थान ठरले आहे.
ध्येय न्यूज चॅनेलच्या बातम्या मिळवण्यासाठी येथे क्लिक करून आमचा व्हाट्सअप ग्रुप जॉईन करा.
