जळगाव: खानदेशातील रब्बी हंगामात शेतकऱ्यांनी यंदा ज्वारी पिकाला मोठ्या प्रमाणावर पसंती दिली आहे. गेल्या काही हंगामांपासून ज्वारीला दर चांगला मिळत असल्याने यंदा रब्बी ज्वारीची पेरणी जिल्हा कृषी विभागाच्या अपेक्षेपेक्षा अधिक झाली आहे. ज्वारी उत्पादनासाठी अनुकूल वातावरण असल्याने खानदेशातील शेतकरी यंदा मोठ्या प्रमाणावर ज्वारीकडे वळल्याचे दिसत आहे.
ज्वारी पेरणीने गाठला उच्चांक
जळगाव जिल्ह्यात रब्बी हंगामासाठी एकूण 39,446 हेक्टर क्षेत्रावर ज्वारीची पेरणी अपेक्षित होती. मात्र, नोव्हेंबर अखेरपर्यंत प्रत्यक्षात 39,655 हेक्टर क्षेत्रावर पेरणी झाल्याने हा आकडा 101 टक्क्यांवर पोहोचला आहे. यामुळे रब्बी हंगामात ज्वारीचा उच्चांक गाठण्यात आला आहे.
गव्हाची पेरणी घटली
केंद्र व राज्य शासनाच्या हमीभावामुळे शेतकरी गव्हाकडे वळण्याची शक्यता होती. परंतु, गव्हाच्या पेरणीत घट झाली असून, यंदा 60,684 हेक्टर क्षेत्रापैकी केवळ 26,082 हेक्टरवर म्हणजेच 43 टक्के पेरणी झाली आहे.
अन्य पिकांचे उत्पादन स्थिती
ज्वारीनंतर मका व हरभऱ्याची पेरणीही समाधानकारक आहे. मकाची पेरणी अंदाजे 65,563 हेक्टरवर अपेक्षित होती, मात्र 92 टक्क्यांवर पोहोचली आहे. हरभऱ्याचेही 89 टक्के क्षेत्रावर लागवड झाली आहे. तेलबिया मात्र मागील काही वर्षांपासून दुर्लक्षित राहत असल्याचे कृषी विभागाच्या अहवालावरून दिसून येते.
मान्सूनचा परिणाम रब्बी पिकांवर
ऑक्टोबर महिन्यात झालेल्या पावसामुळे खरिपाच्या पिकांचे मोठे नुकसान झाले. मात्र सरासरीपेक्षा अधिक झालेल्या पर्जन्यमानामुळे रब्बी हंगामासाठी अनुकूल स्थिती निर्माण झाली आहे. यंदा जिल्ह्यात रब्बी हंगामासाठी 2.5 लाख हेक्टर क्षेत्र उपलब्ध आहे, यापैकी 1.89 लाख हेक्टरवर पेरणी पूर्ण झाल्याचा अंदाज कृषी विभागाने वर्तवला आहे.
सिंचनासाठी जलसाठ्यांची उपलब्धता
जळगाव जिल्ह्यातील प्रकल्पांमध्ये सरासरी 91 टक्के जलसाठा उपलब्ध आहे. गिरणा प्रकल्पातून सिंचनासाठी तीन आवर्तन तर बिगरसिंचनासाठी पाच आवर्तन सोडण्यात येणार आहे. यामुळे रब्बी पिकांना सिंचनाचा लाभ होईल तसेच पिकांची गुणवत्ता सुधारण्यास मदत होईल.
तेलबिया उत्पादनाकडे दुर्लक्ष
रब्बी हंगामात तेलबिया पिकांसाठी शेतकऱ्यांचा कल कमी झाला आहे. विशेषतः भूईमूग आणि करडईसारखी तेलबिया पिके वन्यप्राण्यांच्या दहशतीमुळे तसेच हमीभाव नसल्याने कमी पेरली जात आहेत. परिणामी, ज्वारी व मकाच्या उत्पादनाला अधिक प्राधान्य दिले जात आहे.
तालुका पातळीवरील पेरणीचे चित्र
चाळीसगाव तालुक्यात सर्वाधिक 162 टक्के पेरणी झाली असून यावल (91%), जळगाव (89%), पारोळा (84%), रावेर (83%), आणि अमळनेर (82%) या तालुक्यांनी पुढाकार घेतला आहे. चोपडा तालुक्यात मात्र केवळ 58 टक्के पेरणी झाली आहे.
शेतकऱ्यांचा बदलता दृष्टिकोन
शेतकऱ्यांना मिळणाऱ्या हमीभावाच्या दराने व वाढत्या बाजारभावाने ज्वारी, मका, हरभऱ्यासारख्या पिकांकडे झुकत असल्याचे स्पष्ट होते. गेल्या काही वर्षांपासून तेलबिया पिकांचा प्रतिसाद घटल्याने यासाठी ठोस धोरणाची गरज असल्याचे मत तज्ज्ञांनी व्यक्त केले आहे.कुरबान तडवी, जिल्हा कृषी अधीक्षक जळगाव यांनी माहिती देतांना सांगितले
ध्येय न्यूज चॅनेलच्या बातम्या मिळवण्यासाठी येथे क्लिक करून आमचा व्हाट्सअप ग्रुप जॉईन करा.
