पाचोरा- दिनांक २२ मार्च २०२५ रोजी पाचोरा न्यायालयाच्या प्रांगणात एक महत्त्वपूर्ण आणि व्यापक असा राष्ट्रीय लोकन्यायालयाचा उपक्रम अत्यंत यशस्वीपणे पार पडला. या कार्यक्रमाचे आयोजन तालुका विधी सेवा समिती, पाचोरा आणि पाचोरा तालुका विधिज्ञ यांच्या संयुक्त विद्यमाने करण्यात आले होते. यामध्ये न्यायदानाच्या प्रक्रियेला गती देणाऱ्या आणि सर्वसामान्य नागरिकांच्या न्यायप्राप्तीसाठी पूरक ठरणाऱ्या अशा अनेक प्रकरणांचा निकाल देण्यात आला.या लोकन्यायालयाचे अध्यक्षस्थानी विधी सेवा समितीचे प्रभारी अध्यक्ष तथा दिवाणी न्यायाधीश क स्तर श्री. जी. एस. बोरा होते. त्यांच्या प्रभावी मार्गदर्शनाखाली आणि कुशल नेतृत्वाखाली या संपूर्ण उपक्रमाचे संचालन यशस्वीरीत्या पार पडले. या विशेष लोकन्यायालयामध्ये विविध न्यायालयीन प्रकरणांचा निकाल देण्यात आला. यामध्ये विशेषतः दिवाणी न्यायाधीश जी. बी. औंधकर, सह दिवाणी न्यायाधीश एस. व्ही. निमसे आणि दुसरे सह दिवाणी न्यायाधीश जी. एस. बोरा यांच्या न्यायालयांतर्गत एकूण 166 प्रकरणांची सुनावणी करण्यात आली. या प्रकरणांमध्ये न्यायालयीन तडजोडीनुसार न्यायसंगत निपटारा साधण्यात आला असून, यामधून एकूण 2 कोटी 4 लाख 14 हजार 583 रुपयांची वसुली करण्यात आली.या प्रकरणांमध्ये अनेक जुनी प्रकरणे होती, जी विविध कारणांमुळे लांबणीवर पडली होती. विशेष उल्लेखनीय बाब म्हणजे यामध्ये दहा वर्षांहून अधिक काळ रखडलेली चार दिवाणी दावे तडजोडीने निकाली काढण्यात आली, जे लोकन्यायालयाच्या यशस्वितेचे ठळक उदाहरण आहे.न्यायालयीन प्रकरणांबरोबरच या लोकन्यायालयात वादपूर्व प्रकरणांनाही तितकेच महत्त्व देण्यात आले. एकूण 892 वादपूर्व प्रकरणांचा निपटारा करण्यात आला. यामध्ये विविध प्रकारच्या तक्रारी, आर्थिक व कर्जवसुलीशी संबंधित वाद, कौटुंबिक तडजोडी, बँक प्रकरणे, वाहतूक वसुली प्रकरणे आणि अन्य सामंजस्याने सुटणाऱ्या वादांचा समावेश होता. . या वादपूर्व प्रकरणांतून 2 कोटी 14 लाख 26 हजार 892 रुपये इतकी रक्कम वसूल करण्यात आली, जी या उपक्रमाची कार्यक्षमता दर्शवते. या संपूर्ण राष्ट्रीय लोकन्यायालयाच्या आयोजनातून एकूण 1,058 प्रकरणांवर निर्णय घेण्यात आला, आणि त्यामधून 4 कोटी 18 लाख 41 हजार 475 रुपयांची रकमेची वसुली करण्यात आली. ही आकडेवारी स्पष्टपणे दर्शवते की, लोकन्यायालयाच्या माध्यमातून न्यायप्रक्रियेला नवसंजीवनी मिळते व नागरिकांचा वेळ, पैसा व मानसिक त्रास वाचतो. या लोकन्यायालयात कौटुंबिक वादातील 20 प्रकरणे देखील तडजोडीने निकाली काढण्यात आली, ज्यामुळे अनेक कुटुंबांना नवा मार्ग मिळाला. या प्रकरणांत विवाह संबंध, विभक्त जीवन, पोटगी, आणि घरगुती वाद इत्यादींचा समावेश होता.तसेच, व्हर्च्युअल पद्धतीने दोन प्रकरणांचा निपटारा करण्यात आला, ज्यामुळे दूरस्थ ठिकाणी असलेल्या पक्षकारांनाही न्याय मिळवण्याची संधी मिळाली. यामुळे तांत्रिक युगातील न्यायसुविधांची आधुनिक रूपरेषा अधिक सशक्त होत असल्याचे प्रत्यक्षात दिसून आले.या यशस्वी आयोजनामध्ये पॅनल प्रमुख म्हणून श्रीमती जी. एस. बोरा यांनी महत्त्वपूर्ण भूमिका पार पाडली. तसेच पंच सदस्य म्हणून श्रीमती ललिता पाटील यांनी देखील जबाबदारी यथोचित पार पाडली. त्यांच्या मार्गदर्शनामुळे अनेक प्रकरणांचे सुलभीकरण झाले.या लोकन्यायालय यशस्वी करण्यासाठी पाचोरा न्यायालयातील सर्व वरिष्ठ व कनिष्ठ विधिज्ञ, पंचायत समितीचे विस्तार अधिकारी, ग्रामसेवक, बँक अधिकारी व कर्मचारी, बी.एस.एन.एल. अधिकारी व कर्मचारी, वीज महावितरण अधिकारी व कर्मचारी, तसेच पाचोरा व पिंपळगाव (हरेश्र्वर) पोलीस स्टेशनचे अधिकारी व कर्मचारी यांनी समर्पक योगदान दिले. तसेच न्यायालयातील सहाय्यक अधीक्षक व कर्मचारी वर्ग यांनी देखील या उपक्रमाच्या व्यवस्थापनामध्ये महत्त्वाचे योगदान दिले.या राष्ट्रीय लोकन्यायालयात पक्षकार मोठ्या संख्येने उपस्थित राहिले, आणि त्यांनी आपापल्या प्रकरणांमध्ये तडजोडीचा मार्ग स्वीकारत, वेळ आणि आर्थिक नुकसान टाळण्याचा निर्णय घेतला. हे लोकन्यायालय समाजाला सौहार्दपूर्ण न्यायप्रक्रियेची प्रेरणा देते. पाचोरा येथील राष्ट्रीय लोकन्यायालयाचा हा उपक्रम केवळ आकड्यांपुरता मर्यादित राहिला नसून तो न्याय प्रक्रियेतील लोकाभिमुखता आणि कार्यक्षमतेचा एक उत्कृष्ट नमुना ठरला आहे. १०५८ प्रकरणांचा निपटारा आणि ४ कोटी १८ लाख रुपयांहून अधिक रकमेची वसुली हे याचे स्पष्ट संकेत आहेत. लोकन्यायालय हे पारंपरिक न्यायप्रक्रियेचा पूरक माध्यम असून, समाजातील सर्व स्तरांतील नागरिकांना सुलभ, सुलभीत आणि न्याय्य समाधान मिळवून देणारा एक प्रभावी मार्ग आहे. पाचोरा तालुक्यातील या उपक्रमाने अन्य न्यायालयांसाठी एक आदर्श निर्माण केला आहे.
ध्येय न्यूज चॅनेलच्या बातम्या मिळवण्यासाठी येथे क्लिक करून आमचा व्हाट्सअप ग्रुप जॉईन करा.
