पाचोरा – अध्यात्म, संस्कार, समाजप्रबोधन आणि विशेष विद्यार्थ्यांचा आत्मसन्मान या सर्वांचे सुरेख समन्वय साधणारा एक प्रेरणादायी आणि भावनिक कार्यक्रम आज संत गाडगेबाबा शिक्षण संस्था संचलित स्वर्गीय कालिंदीबाई पांडे मतिमंद निवासी विद्यालय, पाचोरा येथे पार पडला. विश्व नवकार महामंत्र दिनानिमित्त आयोजित करण्यात आलेल्या या विशेष कार्यक्रमाने आदर्श घालून दिला. या कार्यक्रमाचे अध्यक्षस्थान संत गाडगेबाबा शिक्षण संस्थेचे सेक्रेटरी प्रदीप एम. पांडे सर यांनी भूषवले होते. त्यांच्या कुशल नेतृत्वात आणि सामाजिक कार्यात दिलेल्या योगदानामुळेच ही संस्था आज दिव्यांग विद्यार्थ्यांसाठी आदर्श ठरत आहे. कार्यक्रमासाठी शाळेच्या माजी मुख्याध्यापिका सौ. मीनाक्षी प्रदीप पांडे या प्रमुख अतिथी म्हणून विशेष उपस्थित होत्या. विद्यार्थ्यांमध्ये प्रेरणा निर्माण करणारे त्यांचे विचार आणि कृतीमधून सतत विद्यार्थ्यांसाठी झगडणारा त्यांचा स्वभाव सर्वांनाच परिचित आहे. कार्यक्रमाची सुरुवात अत्यंत पवित्र आणि भक्तिभावाने करण्यात आली. भगवान महावीर यांच्या प्रतिमेचे पूजन करण्यात आले. दिव्यांग विद्यार्थ्यांच्या हस्तेच हे पूजन होणे हे या कार्यक्रमाचे खास वैशिष्ट्य ठरले. मान्यवरांनी दीपप्रज्वलन करून कार्यक्रमाचा शुभारंभ केला. त्यानंतर शाळेतील सर्व दिव्यांग विद्यार्थी, शिक्षक, शिक्षकेतर कर्मचारी आणि संस्थेचे पदाधिकारी यांनी एकत्रितपणे विश्वशांती, आत्मशुद्धी आणि समत्व यासाठी सुरेल स्वरात नवकार महामंत्राचे सामूहिक पठण केले. नवकार महामंत्र हा जैन धर्मातील सर्वोच्च, पवित्र आणि शक्तिशाली मंत्र मानला जातो. या मंत्रात कोणत्याही देवाचे नव्हे तर गुणांचे स्तवन आहे. त्यामुळे तो सर्वधर्मसमभाव राखणारा आणि आत्मिक उन्नती घडवणारा मंत्र मानला जातो. विशेष म्हणजे या मंत्रात कर्म, दैव किंवा भौतिक संपत्ती यांचे महत्त्व नाही, तर ज्ञान, संयम, साधना, तप आणि निर्विकल्प शांती यांचा गौरव आहे. याच तत्वज्ञानावर आधारित कार्यक्रमाने प्रत्येक सहभागीच्या अंतर्मनाला स्पर्श केला. या दिवशी शाळेतील सर्व विद्यार्थी अत्यंत आकर्षक पारंपरिक वेशभूषेत सहभागी झाले होते. काही विद्यार्थ्यांनी भगवान महावीरांचे जीवनदर्शन घडवणारे लघुनाट्य सादर केले. त्यांच्या अभिनयातून त्यांनी अहिंसा, क्षमा, संयम आणि आत्मसाक्षात्कार या मूल्यांची उजळणी करून दिली. या सादरीकरणांनी उपस्थित प्रत्येकाचे मन हेलावून टाकले. प्रदीप एम. पांडे सर यांनी आपल्या अध्यक्षीय भाषणात सांगितले की, “दिव्यांग विद्यार्थ्यांमध्ये असलेल्या सुप्त गुणांना प्रोत्साहन देणे हीच आमची खरी जबाबदारी आहे. नवकार महामंत्राच्या सामूहिक उच्चारातून निर्माण होणाऱ्या सकारात्मक ऊर्जा आणि शांततेचा अनुभव घेताना आज मन भारावून गेले. या कार्यक्रमातून केवळ अध्यात्म नव्हे, तर सामाजिक एकात्मतेचा संदेश दिला गेला.” प्रमुख अतिथी सौ. मीनाक्षी प्रदीप पांडे यांनी विद्यार्थ्यांशी संवाद साधताना सांगितले की, “आजच्या युगात मानसिक शांती ही सगळ्यात मोठी गरज आहे. नवकार महामंत्र हे केवळ जैन धर्मापुरते मर्यादित नसून ते प्रत्येकासाठी प्रेरणादायी आहे. या मंत्राच्या माध्यमातून आत्मा, विचार, जीवनशैली यामध्ये सकारात्मक परिवर्तन शक्य आहे. अशा प्रकारच्या उपक्रमातून विद्यार्थ्यांच्या मनात आध्यात्मिक जाणीव निर्माण होते, जी त्यांना खंबीरपणे जीवन जगायला शिकवते.” शाळेतील शिक्षकांनीही विद्यार्थ्यांना नवकार महामंत्राचे महत्त्व सोप्या भाषेत समजावून सांगितले. त्यांनी सांगितले की, प्रत्येक दिव्यांग विद्यार्थी हा समाजाचा अनमोल भाग आहे. त्यांच्यात असलेल्या क्षमतेला योग्य दिशा देणं ही आपली जबाबदारी आहे. यासाठी अध्यात्माचा आधार घेतला तर त्यांच्या सर्वांगीण विकासाचा मार्ग सुकर होतो. कार्यक्रमाच्या दुसऱ्या सत्रात विद्यार्थ्यांनी नवकार महामंत्रावर आधारित गाणी, घोषवाक्ये, आणि भाषणे सादर केली. काही विद्यार्थ्यांनी नवकार मंत्राचे अर्थ स्पष्टीकरण देणाऱ्या कविता सादर केल्या. ‘नवकार मंत्र – एक आत्मिक संजीवनी’ या नावाने शाळेच्या दिव्यांग विद्यार्थ्यांनी तयार केलेल्या भित्तीचित्र प्रदर्शनाचेही उद्घाटन करण्यात आले. या प्रदर्शनात विद्यार्थ्यांनी मंत्राचे विविध अर्थ छायाचित्रांच्या माध्यमातून मांडले होते. ही कलाकृती पाहताना अनेकांच्या डोळ्यांत आनंदाश्रू आले. या प्रसंगी उपस्थित असलेल्या पालकांच्या भावना देखील अत्यंत भावूक होत्या. एका पालकांनी सांगितले, “आमच्या मुलाला आज इतक्या मोठ्या कार्यक्रमात सहभागी होता आले, त्याने मंत्र पठण केले, हे पाहून आम्हाला आनंदाश्रू अनावर झाले. अशी संधी देणाऱ्या पांडे सर आणि संस्थेचे मनःपूर्वक आभार मानतो.” कार्यक्रमाच्या यशस्वीतेसाठी संस्थेचे शिक्षक, शिक्षकेतर कर्मचारी, सेवक, सहाय्यक कर्मचारी यांनी परिश्रम घेतले. स्वच्छता, सजावट, सुरक्षा, विद्यार्थ्यांचे व्यवस्थापन या सर्व आघाड्यांवर त्यांनी जबाबदारीने काम केले. शाळेच्या प्राचार्यांनी सर्वांचे आभार मानत सांगितले की, “दिव्यांग विद्यार्थ्यांसाठी अशा कार्यक्रमांचे आयोजन हे त्यांच्या मनोबलासाठी अत्यंत गरजेचे आहे. त्यांना समाजात आत्मविश्वासाने उभे राहण्यासाठी अशा उपक्रमांचा सतत लाभ मिळायला हवा.” कार्यक्रमाच्या सांगता सत्रात सर्वांनी पुन्हा एकदा सामूहिक नवकार मंत्र पठण केले आणि ‘विश्वशांती, करुणा आणि मानवतेचा प्रसार’ या संकल्पासह कार्यक्रमाची सांगता झाली. या कार्यक्रमातून केवळ अध्यात्मिक चेतना नव्हे, तर सामाजिक समरसता, दिव्यांग सक्षमीकरण, आणि शाळेच्या गुणवत्तापूर्ण कार्याचा प्रभावी परिचय मिळाला. स्वर्गीय कालिंदीबाई पांडे मतिमंद निवासी विद्यालयाने अशा उपक्रमातून समाजात एक आदर्श निर्माण केला आहे. दिव्यांग विद्यार्थ्यांच्या चेहऱ्यावर उमटलेले आत्मसंतोषाचे हास्यच या कार्यक्रमाच्या यशस्वीतेचे खरे प्रमाण होते.
ध्येय न्यूज चॅनेलच्या बातम्या मिळवण्यासाठी येथे क्लिक करून आमचा व्हाट्सअप ग्रुप जॉईन करा.
