स्वर्गीय कालिंदीबाई पांडे मतिमंद निवासी विद्यालयात जागतिक ऑटिझम दिन उत्साहात साजरा

पाचोरा – विशेष मुलांच्या सर्वांगीण विकासासाठी समर्पित असलेल्या श्री संत गाडगेबाबा शिक्षण संस्था संचलित स्वर्गीय कालिंदीबाई पांडे मतिमंद निवासी विद्यालय, पाचोरा येथे जागतिक ऑटिझम दिन अत्यंत उत्साही वातावरणात आणि सामाजिक जाणीव जागवणाऱ्या उपक्रमांनी साजरा करण्यात आला. या विशेष कार्यक्रमाच्या अध्यक्षस्थानी संस्थेचे प्रदीप एम. पांडे होते, तर प्रमुख अतिथी म्हणून संस्थेच्या अध्यक्षा मीनाक्षी पांडे उपस्थित होत्या. दोघांनीही आपल्या मोलाच्या मार्गदर्शनातून उपस्थितांना ऑटिझमबाबत जागरूकता निर्माण करण्याचे महत्त्व पटवून दिले.कार्यक्रमाची सुरुवात सामाजिक कार्यात महत्त्वपूर्ण योगदान देणाऱ्या हेलन केलर यांच्या प्रतिमेचे पूजन करून करण्यात आली. दृष्टिहीन असूनही त्यांनी आपल्या संघर्षातून संपूर्ण मानवजातीला प्रेरणा दिली. त्यांच्या जीवनचरित्रातूनच विशेष व्यक्तींना योग्य दिशा मिळते, यावर संस्थेचा ठाम विश्वास आहे. पूजनानंतर विद्यार्थ्यांना ऑटिझम म्हणजे नेमकं काय, या स्थितीचे मूलभूत लक्षणे कोणती असतात, यामागची संभाव्य कारणे, त्याचे योग्य व्यवस्थापन कसे करता येईल आणि अशा विद्यार्थ्यांसाठी कोणती शैक्षणिक प्रणाली प्रभावी ठरू शकते, याबाबत सखोल माहिती देण्यात आली. विशेषत: ऑटिझमच्या विविध प्रकारांबद्दल – जसे की हाय फंक्शनिंग ऑटिझम, क्लासिक ऑटिझम, आणि एस्पर्जर सिंड्रोम – याविषयी उदाहरणांसह समजावून सांगण्यात आले. शाळेतील तज्ज्ञ शिक्षिका आणि बालविकास तज्ञ यांनी PPT सादरीकरण, संवाद सत्र, व्हिडिओ प्रेझेंटेशन आणि प्रत्यक्ष उदाहरणांच्या आधारे ही माहिती विद्यार्थ्यांना, पालकांना व शिक्षकांना समजावली.कार्यक्रमात विशेष शिक्षणाच्या पद्धती, जसे की टिच (TEACCH), ABA (Applied Behavior Analysis), आणि सेन्सरी इंटिग्रेशन थेरपी याबाबतही सविस्तर माहिती दिली गेली. ऑटिझम असलेल्या मुलांचे आकलन, भाषा विकास, सामाजिक कौशल्ये आणि आत्मविश्वास वाढवण्यासाठी या पद्धतींचा प्रभावी उपयोग कसा करावा, हे यावेळी उलगडून सांगण्यात आले. या वेळी काही विद्यार्थ्यांच्या पालकांनी आपल्या अनुभवांची मांडणी करताना सांगितले की, योग्य प्रशिक्षण, शाळेतील सकारात्मक वातावरण आणि शिक्षकांचे संवेदनशील मार्गदर्शन यामुळे त्यांच्या मुलांमध्ये आश्चर्यकारक प्रगती घडून आली आहे.कार्यक्रमात एक विशेष संवाद सत्र घेण्यात आले, ज्यात ऑटिझमबद्दल असलेल्या चुकीच्या समजुती, समाजातील वागणुकीतील अडथळे, आणि विशेष मुलांसाठी आवश्यक असलेले सहकार्य यावर चर्चा झाली. यामध्ये उपस्थित शिक्षक, पालक, सामाजिक कार्यकर्ते आणि मानसोपचारतज्ञ यांनी सहभाग घेतला. यावेळी ऑटिझम असलेली मुले केवळ शैक्षणिक नव्हे, तर कलेत, संगीत, गणित, चित्रकला यासारख्या क्षेत्रातही प्रगती करू शकतात, हे स्पष्ट करण्यात आले. काही विद्यार्थ्यांनी कार्यक्रमात स्वतः तयार केलेल्या कलाकृती सादर केल्या, जसे की ऑटिझम जनजागृतीवर आधारित चित्रकला, हस्तकला व स्लोगन पोस्टर. त्यांच्या कल्पकतेला उपस्थितांनी भरभरून दाद दिली.अध्यक्ष स्थान भूषवणारे प्रदीप एम. पांडे यांनी आपल्या भाषणात सांगितले की, ऑटिझम हा आजार नाही तर मेंदूच्या कार्यपद्धतीत होणारा फरक आहे. अशा मुलांना योग्य संधी, मोकळं आणि समजून घेणारं वातावरण मिळाल्यास ते कोणत्याही क्षेत्रात चमक दाखवू शकतात. त्यामुळे आपण समाज म्हणून त्यांना समजून घेणे, त्यांच्यातील गुणांना वाव देणे आणि त्यांच्यासाठी सुलभ व्यवस्था निर्माण करणे ही आपली सामाजिक जबाबदारी आहे. त्यांनी यावेळी शाळेतील शिक्षक, पालक आणि कर्मचार्‍यांचे मनःपूर्वक कौतुक केले की, त्यांनी अशा जाणीवपूर्वक कार्यक्रमासाठी परिश्रम घेतले.प्रमुख अतिथी मीनाक्षी पांडे यांनीही उपस्थितांना संबोधित करताना सांगितले की, विशेष मुले या आपल्या समाजाचा अविभाज्य भाग आहेत. त्यांच्यासाठी केवळ सहवेदना नव्हे, तर योग्य शिक्षण, वैद्यकीय सुविधा, आणि व्यावसायिक प्रशिक्षणही तितकेच आवश्यक आहे. ऑटिझमबाबत समाजात अजूनही जागृतीचा अभाव आहे. त्यामुळे अशा कार्यक्रमांची गरज अधिक तीव्रतेने जाणवते. त्यांनी आपल्या संस्थेच्या माध्यमातून अशा उपक्रमांना नेहमीच प्राधान्य दिले जाईल असेही स्पष्ट केले.या कार्यक्रमात विद्यार्थ्यांनी एक लघुनाट्य सादर केले, ज्यात ऑटिझम असलेल्या मुलाला समाजातील लोक कसे वेगळं वागवतात, पण योग्य सहकार्य मिळाल्यास तो कसा यशस्वी होऊ शकतो, हे प्रभावीपणे दाखवण्यात आले. यामुळे उपस्थित प्रेक्षक भावुक झाले. काही विद्यार्थ्यांनी ‘मी वेगळा आहे, पण मी कमी नाही’ या विषयावर भाषण करून उपस्थितांची मने जिंकली.कार्यक्रमाच्या यशस्वी आयोजनासाठी शाळेचे सर्व शिक्षक, शिक्षकेतर कर्मचारी, विद्यार्थ्यांनी मिळून उत्स्फूर्तपणे योगदान दिले. शाळेच्या आवारात ऑटिझम जनजागृतीसाठी फलक, रंगीबेरंगी फुगे, माहितीपत्रके आणि विद्यार्थ्यांच्या कलेने सजवलेले स्टॉल्स लावण्यात आले होते. यामुळे वातावरण अधिक आनंदी आणि समर्पित वाटले.शेवटी आभार प्रदर्शन शाळेच्या मुख्याध्यापकांनी करताना सांगितले की, अशा कार्यक्रमांमुळे विद्यार्थ्यांमध्ये आत्मविश्वास निर्माण होतो, शिक्षकांची बांधिलकी वाढते आणि समाजात सकारात्मक संदेश पोहोचतो. त्यांनी उपस्थित पालक, अतिथी, कर्मचारी आणि विद्यार्थ्यांचे मनःपूर्वक आभार मानले.स्वर्गीय कालिंदीबाई पांडे मतिमंद निवासी विद्यालयाच्या वतीने आयोजित करण्यात आलेला जागतिक ऑटिझम दिन कार्यक्रम हा केवळ एक शैक्षणिक उपक्रम नव्हता, तर तो संवेदनशीलतेचा, समजूतदारपणाचा आणि सामाजिक बांधिलकीचा जिवंत पुरावा होता. या कार्यक्रमातून समाजात एक संदेश गेला की, विशेष मुले आपली जबाबदारी आहेत आणि त्यांच्यातील दिव्यतेला स्वीकारून त्यांना सक्षम करणे हे आपले कर्तव्य आहे.